Tijdens de Nationale Vogelweek (10 t/m 18 mei 2025) en in aanloop naar de Week van de Biodiversiteit (17 t/m 25 mei 2025) delen we graag positief nieuws uit de bloembollensector. Recent veldonderzoek van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Living Lab B7 laat zien dat gele kwikstaarten succesvol broeden op de percelen van bloembollenkweker JUB Holland.
Deze veelbelovende bevinding onderstreept het belang van natuurinclusieve teeltmaatregelen. Door gericht in te zetten op biodiversiteit op en rond het agrarisch perceel, blijken ook kwetsbare soorten zoals de gele kwikstaart een geschikte broedplek te vinden in het bollengebied.
Het onderzoek toont aan dat natuurinclusieve landbouw niet alleen kansen biedt voor de natuur, maar ook bijdraagt aan een toekomstbestendige sector. Een mooie stimulans voor andere bollentelers om biodiversiteit actief te integreren in hun bedrijfsvoering.
Nieuwe cijfers bevestigen dat bloembollenteelt onder de juiste voorwaarden ruimte kan bieden aan akkervogels.
NOORDWIJKERHOUT – Terwijl akkervogelpopulaties in veel delen van Nederland afnemen, blijken ze zich in de bloembollenteelt opvallend goed te handhaven. Uit recent veldonderzoek door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Living Lab B7 blijkt dat gele kwikstaarten op de percelen van bloembollenbedrijf JUB Holland met succes broeden. De resultaten maken zichtbaar wat twintig jaar monitoring al voorzichtig liet vermoeden: met doordacht landschapsbeheer kan ook in een intensief agrarisch gebied meer ruimte ontstaan voor biodiversiteit.
In het voorjaar van 2024 werden op ruim 16 hectare bloembollenpercelen van JUB Holland vier nesten van de gele kwikstaart gevonden, goed voor in totaal 22 eieren. Maar liefst 20 kuikens vlogen succesvol uit. Op basis van veldobservaties wordt geschat dat het daadwerkelijke aantal vijf tot zeven nesten betreft. Omgerekend komt dat neer op 30,9 tot 43,2 nesten per 100 hectare – een fors hogere dichtheid dan in andere akkerbouwgebieden in Nederland worden gemeten.
Een landschap dat werkt voor vogels
De gele kwikstaart is een pure insecteneter en daardoor sterk afhankelijk van voldoende voedsel in het broedseizoen. Uit veldobservaties blijkt dat de vogels bij JUB Holland actief foerageren in sloten, op slootkanten én in bloembolgewassen zoals hyacinten en tulpen. De combinatie van gewasdiversiteit, bloemrijke vegetatie langs waterlopen en open delen in het perceel biedt een gunstig microklimaat voor insecten – en dus voor jonge vogels.
Verrassend veel potentie voor soorten die het elders moeilijk hebben
Promovendus Hugo Langezaal (NIOO-KNAW), die het onderzoek uitvoerde, ziet de resultaten als betekenisvol binnen het bredere onderzoek naar biodiversiteit in agrarisch gebied: “De resultaten bij JUB Holland laten zien dat het bollenlandschap verrassend veel potentie heeft voor soorten die het elders moeilijk hebben, zoals de gele kwikstaart, patrijs, kievit, veldleeuwerik en de scholekster – de zogeheten High Five van de Bollenstreek. In combinatie met langjarige monitoring en goed veldwerk krijgen we steeds beter zicht op wat wérkt voor deze soorten. Inzichten uit het onderzoek kunnen bijdragen aan het realiseren van meer biodiversiteit in de bollenteelt met speciale aandacht voor bollenvogels en het toewerken naar een meer natuurinclusieve vorm van landbouw.”
Praktijkervaring én visie
JUB Holland investeert al jaren in toekomstbestendige teelt en biodiversiteitsbevorderende maatregelen, samen met partners zoals Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging Geestgrond. Zo zijn bloemrijke akkerranden ingezaaid, slootkanten bewust gefaseerd gemaaid en oevers natuurvriendelijk ingericht. Daarnaast is gewerkt aan een zogenaamde stapsteen – een kleine biotoop met inheemse kruiden, struiken en ruigte, gericht op de patrijs, maar in de praktijk ook waardevol voor andere soorten. De omgeving van het bedrijf is ingericht met eendenkorven en beplanting die het landschap versterkt.
Volgens directeur Dolph Uittenbogaard is biodiversiteit bij JUB geen tijdelijk thema, maar een vast onderdeel van het beleid: “Als bloembollenkweker werk je elke dag in het landschap – dan voel je de verantwoordelijkheid om daar ook goed voor te zorgen. We combineren bloembollenteelt al jaren met praktische maatregelen die natuur en teelt met elkaar in balans brengen. Dit onderzoek laat zien dat die aanpak ook echt iets oplevert. Voor de soorten, voor de regio, en voor de toekomst van ons vak.”
Lokale kennis, landelijke relevantie
De resultaten bij JUB Holland passen binnen twintig jaar gestandaardiseerde tellingen door ANLV Geestgrond, waaruit blijkt dat soorten als gele kwikstaart, veldleeuwerik en patrijs zich in de Bollenstreek relatief goed weten te handhaven. Nu die tellingen worden aangevuld met concrete broedgegevens, ontstaat een duidelijker beeld van hoe natuurinclusieve maatregelen lokaal kunnen bijdragen aan soortenbehoud.
Meer weten?
De volledige blog van onderzoeker Hugo Langezaal, met data, inzichten en praktische aanbevelingen, is te lezen op de website van JUB Holland.
